ինչու ենք դպրոցում շարադրություն գրում և ինչքան հարցեր պետք է տալ պատասխանների համար

Դպրոցում հաճույքո՞վ էիք գրում շարադրությունները․ օրինակ՝ ինչպես անցկացրի ամառային արձակուրդները կամ իմ երազանքը․․․Անկե՞ղծ․ ես՝ չէ։ Արհեստական էր, որովհետև էն, ինչի մասին կգրեի անկեղծ ու բնական, չէի ուզենա ոչ կարդացվեր, ոչ գնահատվեր։ Գրում էի գրելու համար ու ամեն անգամ ինձ հարցնում՝ ինչի՞ ենք գրում էս շարադրությունները։ Մի օր գտա պատասխանը։

Խորհուրդ դպրոցական Լիլիթին՝ հարցերը մի տուր միայն ինքդ քեզ, մանավանդ էդ տարիքում, պատասխանը ուշանում է։ 

Ուրեմն մի շատ խելացի մարդ՝ Ջորդան Փեթերսոնը ասում է՝ եթե ցանկանում ես մարդկանց սովորեցնել մտածել, սովորեցրու գրել։ Ինչու՞ ենք գրում՝ գրում ենք, որ սովորենք մտածել։ Ու մտածել ինչպե՞ս՝ վերլուծական, կամ որ ավելի շատ ենք գործածում՝ անալիտիկ։

Իսկ ի՞նչ է անալիտիկ մտածելակերպը։ Դե մտածելակերպերը տարբեր են, ինչպես տարբեր են մարդիկ։ Կան իդեալիստական, ռեալիստական, համադրական, պրագմատիկ ու հա, մեր էսօրվա թեման՝ անալիտիկ մտածելակերպեր։ Էն հոգեբանական տիպերի նման սրանք էլ ինչ-որ մեկի մոտ հստակ ընդգծված չեն, զուտ գերակշռում է էս կամ էն տիպը։ Լավ իսկ ի՞նչ է անալիտիկ մտածելակերպը,-հարցնում ես դու արդեն երկրորդ անգամ։ Ասեմ․ նայ ինքը պարզեցնում է առաջին հայացքից բարդ ու խառը հարցերն ու խնդիրները։ Օգնում է իրար հետ գործի դնել ինտելեկտուալ հետաքրքրասիրությունդ ու քննադատական միտքդ, որ գտնես էն հարցի պատասխանը, որ մի քանի րոպե առաջ շատ լղոզված էր ու տարօրինակ։ Այ հենց հիմա, եթե մանավանդ նոր ես ծանոթանում գաղափարին ամեն ինչ խառն է չէ՞։ Արի սկսենք սկզբից։

Որպեսզի մեր մեր ցանկացած հարցին գտնենք էդքան կարևոր պատասխանը պետք է հետևենք մի քանի պարզ քայլերի։

Քայլ 1։ Մի քայլ հետ։ Հա, հա, սկզբից մի քայլ հետ գնալը ոչ թե չի խանգարում, այլ օգնումա առաջընթացին։ Երբ հետ քայլ ես անում, ավելի ընդարձակ պատկերացում ես կազմում խնդրի առարկայի մասին։ 

Քայլ 2։ Սկսում ես շերտավորել խնդիրը, առանձնացնել հարցը փոքրիկ հարցիկների։ ։Դ 

Քայլ 3։ Սկսում ես գործել ու հերթով տալ հարցիկների պատասխանը, որոնք ամբողջացնելով էլ կստանաս էն, ինչ փնտրում էիր։ 

Ստեղ մի հատ հիշիր՝  բոլոր հարցերը պատասխանելի են, առնվազն մոտավորապես պատասխանելի են։ 

                                                                                                                 Լիլիթ Մտածող ։Դ 

Սակիչի Տոյոդային ճանաչում ե՞ս։ Ոնց չէ՝ ճապոնական արդյունաբերական հեղաշրջման հայրը կամ պապան ։Դ Ի՞նչ ենք սովորում իրենից։ Հաճախ, եթե ոչ՝ միշտ, միգուցե ստիպված լինես հարցնել մեկից շատ ավելի շատ հարցեր, որպեսզի գտնես փնտրածդ։ Հաճախ, եթե ոչ՝ միշտ, միգուցե ստիպած լինես նույն հարցը հինգ անգամ կրկնել։

-Նոր աշխատանք եմ փնտրում

-Ինչու՞ (համար 1)

-Աշխատանքից հեռացրին։

-Ինչու՞ (համար 2)

-Ուշացել էի

-Ինչու՞ (համար 3)

-Քնած էի մնացել

-Ինչու՞ (համար 4)

-Երեկ զարթուցիչս սխալ էի միացրել, իրիկունվա 8ի վրա էի դրել

-Ինչու՞ (համար 5)

-Խմած էի գիշերը

Voila! (կասեր ֆրանսիացին) Ունենք մեր հարցի պատասխանը։ Ոչինչ, որ 5 անգամ հարցրինք՝ ինչու։ Պետք է նշեմ, որ իրավիճակը զուտ օրինակի համար էր բերված ու պետք չի նոր աշխատանք փնտրող, երեկ աշխատանքը կորցրած ու պախմելի մեջ մարդուն էսքան ինչու հարցնել։ Կյանքի համար նույնիսկ վտանգավոր է։ Չկրկնեք տնային պայմաններում։ 

Հիմա ասեմ մի քանի խորհուրդներ՝ ինչպես էս ամեն ինչը հնարավորինս տեսանելի դարձնել քեզ համար։ Հատկապես, երբ անալիտիկ մտածելակերպդ ուղղված է աշխատանքային գործընթացին ու քեզ շատ կարևոր հարցի պատասխաններ է պետք՝ 

ա․աշխատիր թիմի հետ, տուր հարցեր, ստացիր տարբեր պատասխաններ

բ․ գրառիր սևով սպիտակին, թող նյութականանա աչքիդ առաջ

ճ․ փնտրիր արմատային պատճառը, առանձնացրու նախանշանները

շ․ հստակեցրու, ամեն ինչին անուն դիր 

ն․ շարունակիր հարցեր տալ

Իսկ ինչպես զարգացնել անալիտիկ մտածելակերպը։ Կեցցես, շատ լավ հարց էր։ Ասեմ՝ 

-Կարդա, հատկապես ֆանտաստիկ ու դետեկտիվ գրականություն

-մարզվիր ամեն օր 

-ամեն օր մի նոր բան սովորիր

-պոդկաստներ լսիր (ի դեպ սրանք ամեն օր նոր լավ բան սովորելու հրաշալի միջոց են)

-ուսումասիրող ու հետաքրքրասեր եղիր

-հարցեր տուր (ոչ թե դպրոցական Լիլիթի նման ինքդ քեզ, այլ դիմացինիդ, Google-ին)

-համակարգչային խաղեր խաղա (ես էս մի տեսակ չեմ սիրում, բայց մտածեցի՝ քեզ պետք կգա) 

Ասում են պատասխանները գտնելուց հետո բոլոր հարցերը փոխվում են, է ավելի լավ, կյանքն ավելի հետաքրքիր կդառնա, ու էնքան չեք ձանձրանա, որ բակում անիմաստ երգեք՝ ոնց որ մեր հարևանը հենց հիմա։  

Ժամանակը ճիշտ բաշխելու ու չէ-եր ասելու մասին

Ինչու՞ մեզ ոչ մի տեղ չեն սովորեցնում կառավարել մեր ժամանակը։ Բարեբախտաբար մեզ տրված է մէ հրաշալի tool` համացանցը ու մի շատ կարևոր հատկություն, որ պետք է ունենալ՝ ինքնակրթվելու ձգտում։ Էսօր օրս նվիրեցի 
#timemanagement -ի ուսումնասիրմանը, #prioritizing-ին։

 

Մենք բոլորս (հուսով եմ) օրվա սկզբում գրում ենք to do list ու ինչպես ասում էր Ռոսը Friends-ում՝ we stick to the list :)  Իհարկե կարող ենք սկսել վերևից, հերթով անել բոլոր task-երը ու բարեհաջող ու էֆեկտիվ ավարտին հասցնել օրը։ Բայց հաստա՞տ էդպես կարող ենք լավագույնս ներկայանալ մեզ ու մեր շրջապատին, հաստա՞տ չենք խառնի կարևորն ու անկարևորը․․․ 

     Հիմա էսօրվա մի քանի ուսումնասիրություններիս մասին ասեմ, եթե հետաքրքրեց, ավելացրեք առօրյային ու կնկատեք թե ինչպես եք ամեն օր հաստատուն կերպով առաջ տանում ձեր կյանքի անիվը։  

Եկեք սկսենք ամենապարզից։ Սրան անվանում են Eisenhower matrix: 

Թուղթը բաժանեք չորս մասի։ Երկու սյունակները վերնագրեք՝ կարևոր և ոչ կարևոր, իսկ երկու տողերը՝ շտապ և ոչ շտապ։ Կարևոր և շտապ դաշտում ձեր առաջնահերթություններ են, անհետաձգելի ու կարևոր գործերը՝ ասենք ընտանիքիդ անդամների հետ որոշել ես ֆիլմ դիտելու գնալ, պետք է պատվիրել տոմսերը, ընտրել ֆիլմը և այլն։ (Հա, ինչքան էլ զարմանալի է, կարևոր և շտապ դաշտում կարելի է խոսել ընտանիքի անդամների մասին) Կարևոր և ոչ շտապ դաշտում հիմնականում ձեր առողջությունն է, առողջ ապրելակերպին հետևելը, սպորտը, յոգան, որովհետև այդ մասին հոգ չտանելու դեպքում մի օր դա կդառնա կարևոր ու շտապ ու մեծ խնդիրներ կառաջացնի։ Շտապ ու ոչ կարևոր․ մի տեսակ խառնվում ենք իրար՝ ինչը կարող է լինել շտապ, բայց ոչ կարևոր։ Պարզվում է՝ կան այդպիսինները՝ էլ փոստ, սոց ցանցերդ, անվերջ զնգացող հեռախոսները, երբ ուրիշները քեզ խնդրում են իրենց գործերն անել։ Շատ կարևոր է թույլ չտալ մարդականց ձեր վզին փաթաթել իրենց առաջնահերթությունները։ Էս դաշտի գրոծերը, իհարկե, կարող ես հետաձգել, կարող ես նույիսկ մերժել։ Ոչ շտապ և ոչ կարևոր․ ես զարմանում եմ ո՞նց ես էս դաշտում ինչ-որ բան գրել։ Եթե գրել ես (TV նայել, համակարգչային խաղեր խաղալ կամ էլի ինչ-որ ոչ օգտակար պարապ բան) շատ ավելի լավ կլինի, որ չանես․․․ առաջ անցիր։ 

Tim Ferriss-ը ամերիկացի պոդկաստեր է։ Առաջարկում է #task-երդ կարգավորելու երեք կետ։ 

* Առաջինում էն թասկերն են, որ նույնիսկ ձախողվելու դեպքում քեզ որոշակի կապեր ու հմտություններ կտան։ 

*Երկրորդում նրանք են, որ անելու դեպքում մնացած թասկերը կամ շատ ավելի հեշտ կդարձնեն, կամ ուղղակի մնացածը էլ անհրաժեշտ չի լինի անել։ 

*Երրորդում էն առաջադրանքներն են, որոնց մասին մտածում ես քնելիս, որոնցով սկսում ես օրդ, այլ կերպ ասած՝ սրտիդ թելադրանքն են։ (Իր դեպքում դա ընկերոջ հետ մի շիշ գինի խմելն ու զրուցելն էր, իսկ այդ զրույցները հետագայում դարձան պոդկաստներ) 

"Follow the excitement"- ասում է Ֆերիսը։

Brian Tracy-ն մի շատ ավելի կրեածիվ ցանկ ունի, որն անվանում է ABCDE:

A-Գործեր, որ պետք է արվեն (like you must do it) ու եթե շատ են այդպիսինները, կարող ես գրանցել A1, A2...

B-Գործեր, որ խորհուրդ է տրվում անել, (like you should do it), եթե չանես, մեղմ հետևանքներ կունենան

C-Գործեր, որ լավ կլինի, որ անես, բայց որ չանես էլ, աշխարհը շուռ չի գա (like it would be nice if you do it)

D-Առաջադրանքներ, որ կարող ես փոխանցել ուրիշին, ուրիշն էլ կարող է անել

E-Առաջադրանքներ, որ կարող ես անտեսել

 

Ինչպես ասում են՝ the last but not the least կամ ամենակարևորը վերջում։ Էսօրվա կարևորագույն դասս եղավ կենտրոնանալ իմ առաջնահերթությունների վրա ու վատ չզգալ "չէ, կներես" ասելուց։ Երբեք մի թողեք ձեր գործերը C-ում ու մի գրեք ուրիշների խնդրանքները A-B-ում։ Մի ապրեք ուրիշների օրակարգով։ Էդ ձեզ չի խանգարի լինել բարի, քանի որ ձեր գործերին ուշադրություն դարձնելով ձեզ հաստատ ժամանակ կմնա ոչ միայն կարևորել ձեր կյանքն ու առաջնահերթությունները (սրա մասին հաջորդիվ) այլ նաև ժամանակ կլինի ուրիշներին էլ ինչ-որ կերպ օգտակար լինելուն։

Հաստատուն փոփոխություն

    ․․․երբ անընդհատ զբաղված ու ճնշող առօրյային հետևումա մի տասը ժամ քնի ժամանակ ունենալու, մի ժամ հանգիստ նախաճաշելու, օրվա գրաֆիկդ հատուկ ծույլի համար նախատեսված գծելու ռեժիմդ, մի տեսակ դու էլ, ուղեղդ էլ, միտքդ էլ սկսում եք նկատել մանրուքներն ու հայերեն ասած՝ սկսում եք բզբզալ։ Մի խոսքով՝ պարապ եմ մնացել։ 

   Գերմանիայում ինչ-որ մեկին (սուպերմարկետում բանջարեղեն կշռող, գանձապահ, ավտոբուսի վարորդ, փողոցում քեզ ինչ-որ հասցե բացատրող անձ մը) հաջողություն մաղթելիս ասում են. "Schönnen Tag noch" (Հաճելի օր Ձեզ) կամ "Schönnen Feierabend" (Հաճելի ․․․․ըըը․․․աշխատանքից հետո ժամանակը էլի, որ հիմանակում երեկոնա)․․․ Եկեք, ասեք՝ արհեստական եվրոպական ստանդարտներ, հիմարություն, երբ ասենք վերջին կոպեկով մտել ես խանութ ու տեսնում ես, որ մսի գինը դարձելա հինգ հազար դրամ ու ասենք չես կարա էդ օրը մի լավ խորոված-քյաբաբով ընթրել, էլ տրամադրությունա մնու՞մ, որ կասիրին ասեմ՝ հաճելի ըըը․․․էդ աշխատանքից հետո ժամանակը․․․ Կամ ասենք մի քառասուն րոպե Մյասնիկյանի խցանումի մեջ մնալուց հետո շատ պետքսա՝ վարորդը լավ օր կունենա թե չէ։ Ես էլ որոշեցի՝ չէ, այ մարդ։ Էս գանձապահը իմ նման մարդա, ոնց ես եմ աշխատանքից հոգնում (բա չլիներ), ինքն էլ նույն զգացողություններն ունի ու ինքը ընդհանրապես մեղավոր չի, որ ես ինչ-որ գնի թանկացումից նեղվել եմ (գինը, Լիլիթ ջան, չի թանկանում, բարձրանումա)։ Վարորդը չի հրճվում, հավատա, հեչ պետքը չի, որ էդքան երկար մնումա խցանման մեջ։ Հիմա քեզանից բան չի գնում, էդքան էներգիա էլ չի ծախսվում, բեր էդ մարդկանց ասա՝ շնորհակալություն, հաճելի օր մաղթի։ 

   Օկ, որոշելուց անմիջապես հետո անցանք գործի։ Ու հենց հիմա ձեզ պատմելիս էլ ուրախանում եմ, երբ հիշում եմ գանձապահի, վարորդի, բանջարեղեն կշռող աղջկա զարմանքները, ունքերի բարձրանալը, երբ ասում եմ՝ հաճելի օր ձեզ․․․Չեն խփում, չեն գոռում, ասում են՝ շնորհակալություն ձեզ էլ։ Նայեք, ինձ հաճելի օր են մաղթել։ ^^ 

    Եկեք միշտ չմնանք նույնը, եկեք փոխվենք, եկեք օրինակ վերցնենք տիեզերքից, որտեղ միակ հաստատունը փոփոխություննա, ինչպես ասումա Շելդընը "Դը Բիգ Բենգ Թեորիի" մեջ։ 

հին օրերի երգը (գողացված վերանգիր)

ծաղկի թերթերը ընկան հատակին...

մի օր բոլորն էլ թառամում են
մենակ թե ընկնելուց հետո հատակը մաքրող լինի

կարիք չկար էդքան գլուխ ջարդելու
ու գաղտնիքներ շարադրելու
գաղտնքիները մեռնում են
հենց պատմվելու պահին

կարիք չկար էդքան գաղտնիքասպան լինել

մանավանդ որ չէիր ապրելու դրանք ինձ հետ
մանավանդ որ գնալու էիր ապրելու կեսից

կարոտում եմ քեզ
քեզ ասել եմ, որ քո քնելուց հետո եմ գրում․․․
դու արդեն չորս օր չես ասել՝ երբ ես քնում
ու ես չգիտեմ թե ինչ սերիալներ ես նայում․․․